سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

"معرفی گونه درختی پده"

گونه درختی پده با نام علمی Populus Euphratica از خانواده Salicaceae بومی منطقه آسیای مرکزی و از جمله درختانی است که در مناطق خشک و نیمه خشک و در حاشیه رودخانه ها و دشت های سیلابی رشد میکند. مقابله با شوری خاک، تحمل شرایط اکولوژیکی حاکم بر مناطق استقرار پده، از جمله اقلیم با بارندگی کم، تابستان گرم و زمستان سرد، بادهای قوی، تشعشعات شدید خورشید، تبخیر بالا و تناوب دوره های سیلابی و خشکی رودخانه ها از ویژگیهای بارز این گونه است.

پده درختی است خزان دار که ارتفاع آن به 15 متر میرسد، تنه آن معمولاًً خم شده و شاخه شاخه است. ریشه این درخت بسیار گسترده لکن عمق زیادی ندارد. تکثیر این گیاه از طریق بذر می باشد، بذرها به محض رسیدن در فصل بهار باید در خزانه کشت و پس از رشد کافی به زمین اصلی منتقل گردند. کشور ایران با 2000 هکتار پده زار از جمله مناطق رویشی این گیاه در جهان است. در حال حاضر این گونه در خوزستان، ایلام، خراسان و سیستان و بلوچستان رویش دارد. از این گونه ماده سالیسین که در تهیه داروهای ضد التهاب و تب بر استفاده می شود استخراج و از چوب آن در منبط کاری و ساختمان سازی و از برگ آن در تعلیف دام استفاده می شود. در برنامه های احیاء جنگلها و بیابانزدایی و جلوگیری از فرسایش نیز کاربرد دارد.

پده یکی از گونه های شاخص درختی شهرستان مهرستان می باشد که رویش گاه آن در کیلومتر 50 محور مهرستان، ایرندگان در بالا دست سد بزرگ رگنتک و در حاشیه رودخانه دوست آباد به صورت مجتمع وکلنی در سطح حدود  5 هکتار به صورت طبیعی قرار دارد. در این محدوده بطور تقریبی حدود 2 الی 3 هزار پایه از این درخت که قطر برابر سینه برخی از آنها به بیش از 2 متر میرسد وجود دارد.

متاسفانه این گونه به علت استفاده نادرست گردشگران و افراد محلی، تعلیف دامها توسط چوپانان از طریق قطع سرشاخه ها، هجوم آفات و امراض و خشکسالیهای متوالی در معرض نابودی قرار دارد.تخصیص اعتبارات لازم در قالب پروژه های حفاظتی، حمایتی و احیایی می تواند کمک موثری در نجات این گونه باارزش داشته باشد .