سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

 به گزارش ایرنا 187هزار و 502 کیلومتر مربع گستره، سیستان و بلوچستان را به بزرگترین استان کشور تبدیل کرده است، تسلط فصلی توده های پرفشار مجاور حاره بر بخش عظیمی از استان از یک طرف، قرار گرفتن بیابان‌های بزرگ در داخل آن از طرف دیگر و نیز محصور بودن توسط چاله‌های بسته از سمت غرب مانند جازموریان، مجاورت با دریای عمان از سمت جنوب و چاله انتهایی هیرمند در شمال و نفوذ سیستم‌های موسمی در دوره‌ای از سال سبب شده تا شاهد تنوع شدید اقلیمی و به تبع آن تنوع گیاهی و زیستی قابل توجه در عرصه های طبیعی و زراعی مناطق مختلف آن باشیم.
سیستان و بلوچستان با حدود هزار و 200 گونه گیاهی که حدود 300 گونه آن قابلیت مصرف دارویی و صنعتی دارند دومین استان کشور به لحاظ تنوع گیاهی محسوب می‌شود.
همچنین از منظر کارشناسان؛ برخی گونه‌های گیاهی این سرزمین صد گنج از انواع نادر، منحصر به فرد و گاه اندمیک با خواص بسیار ارزشمند دارویی محسوب می شوند که از آن جمله گیاهان دارویی خودروی منطقه نظیر گز روغن، پنیرباد، آنغوزه، بنه، سنا، کُنار، وشاء، بادام کوهی، آلوئه‌ ورا، مریم گلی، برازمبل، کلپوره، گون، پونه، ایشوِرک، استبرق، درخت مسواک، خرزهره، علف مار، مارموتک، ریواس، درمنه، موسیر، زیره سیاه، گُلدِر، هندوانه ابوجهل، خارمریم، خارشتر، گل گندم، خاکشیر، خارخَسَک، گزنه، شاه‌تره، بید، مورد، پنیرک، داتوره، بنگدانه، پونه ‌سا، مشکک، سه ‌پستان، بومادران، پنج‌ انگشت و بارهنگ هستند.
این در حالی است که گیاهان ارزشمندی همچون حنا، نیل، چای‌ ترش، ارقام مختلف کُنار، سیر، زیره سبز، شنبلیله، پاپایا‌(خربزه درختی)، جَم، چریش، گلرنگ، زعفران، گل ‌محمدی، عناب، کارلا، رازیانه، زنیان، پنیرک، فلوس، کرچک، اکالیپتوس، به ‌لیمو، استویا و آلوئه ‌ورا به صورت زراعی در مناطق مختلف استان و در سطحی بیش از پنج هزار هکتار مورد کشت قرار می‌ گیرند.
سیستان و بلوچستان از لحاظ سطح زیر کشت و تولید برخی از گیاهان دارویی مانند حنا، نیل، چای‌ ترش، و کنار دارای رتبه نخست کشوری است. 

سیستان و بلوچستان رویشگاه گیاهان دارویی کمیاب
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری سیستان و بلوچستان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: وسعت و تنوع آب و هوایی استان موجب بروز تنوع در پوشش گیاهی و غنای منابع طبیعی تجدید شونده شده است.
عبدالباسط پاکزاد ادامه داد: ارتفاعات قله تفتان در خاش، ارتفاعات کوه بیرک در سراوان و ارتفاعات بزمان در شهرستان ایرانشهر مهمترین کانونهای رویش گیاهان دارویی در این استان است.
وی ادامه داد: وجود گیاهان متنوع دارویی و زینتی سیستان و بلوچستان زمینه ساز سرمایه گذاری بخش خصوصی است به طوری که شرکت های دانش بنیان با اقدامات تخصصی خود می توانند در این زمینه نقش آفرین باشند.
وی افزود: وجود افزون بر هزار و 200 گونه گیاهی که بیش از 392 گونه آن ارزش دارویی و صنعتی دارد، توسعه زراعت چوب با توجه به مستعد بودن مناطق جنوبی استان، کشت و توسعه گیاهان دارویی و گونه های غیر چوبی مولد، توسعه و احداث کارگاه کوچک روغن کشی از گز روغن، امکان بهره برداری از 80 تن بنه و کسور از جنگل های استان و بهره برداری از 500 تن بادام تلخ از جنگل ها از جمله ظرفیتها و توانمندی های استان است که می تواند زمینه سرمایه گذاری بخش خصوصی را فراهم کند.
وی اظهار داشت: بومادران، صد آب، سرنجیل، شنز (خارشتر)، خاک شیر، منگولی، مدوح (شیرین بیان)، دانیچک، توتری، کلپوره، گلدر، پورچنک، گواتک، شوتک، سارنگ، ازگند (آویشن)، درنگ (درمنه)، برنجاسف، بوجایل، کل کشته، دودنی(اسپند)، مورپوژو ، پتونتد، قارچ، جعفری و نعنا کوهی، راب، اسفناج وحشی، ریواس، پونه، گل گاوزبان، بنه، بادام کوهی، زیر بال، انجیر، کنار، کاسک، کسور از جمله مهمترین گیاهان دارویی سیستان و بلوچستان محسوب می شوند که سرمایه گذاری بیشتر و ایجاد صنایع تبدیلی گیاهان دارویی در استان علاوه بر توجیه فراوان اقتصادی می تواند به رونق اشتغال در منطقه کمک کند.
وی تصریح کرد: پوشش گیاهی متنوع در سیستان و بلوچستان باعث شده گیاهان دارویی زیادی همچون انغوزه، وشا، مورت، گز روغن، آلوئه ورا، سورنجان یا گل حسرت، ریشه شیرین بیان، زیره سیاه، چای ترش، مریم گلی، بادام کوهی و پونه با فراوانی زیاد در منطقه بتواند رونق بخش بازار و اشتغال و سرمایه گذاری و حتی منبع ارزآوری باشد.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری سیستان و بلوچستان خاطر نشان کرد: موقعیت آب و هوایی و اقلیم مناسب، این استان را به رویشگاه گیاهان دارویی کمیاب تبدیل کرده است؛ در این راستا انتظار می رود بخش خصوصی حضوری فعال در این زمینه داشته باشد تا بیش از پیش شاهد رشد و شکوفایی منطقه باشیم.

گیاهان دارویی سیستان و بلوچستان بهشت سرمایه گذاران
رئیس سازمان جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان نیز به خبرنگار ایرنا گفت: گستردگی و تنوع اقلیمی، امکان کشت خارج فصل گیاهان دارویی در هوای آزاد، نیروی کار فراوان و ارزان، فراهم بودن زمینه تولید محصولات سالم و ارگانیک، سهولت مبادلات تجاری و صادرات محصول، برخورداری از پیشینه کهن و پویا در طب سنتی از جمله مزیت های نسبی این استان در زمینه‌ گیاهان دارویی محسوب می شود.
مجتبی پیری افزود: همچنین خصوصیاتی همچون توقع پایین، سازگاری با انواع تنش ها و شرایط سخت محیطی حاکم بر اقلیم استان، ارزش قابل توجه اقتصادی و نیز قابلیت اشتغال زایی در زیربخش های مختلف تولید، بسته بندی، بازاررسانی و صنایع تبدیلی، گیاهان دارویی را به گزینه ای مطلوب برای گنجاندن در الگوی کشت مناطق مختلف استان تبدیل کرده است.
وی با اشاره به مهمترین فعالیت های سازمان جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان در راستای توسعه گیاهان دارویی استان گفت: پرداخت یارانه بابت خرید نهال و مواد ازدیادی گیاهان دارویی، تهیه و تدوین طرح توسعه گیاهان دارویی در سطح 20 هزار هکتار، اجرای دوره‌های آموزشی متعدد، اجرای طرح پایلوت کاشت زعفران در شهرستانهای مستعد استان، اجرای طرح پایلوت کاشت و فرآوری گل محمدی و ایجاد ستاد استانی گیاهان دارویی از جمله مهمترین فعالیت ها در این حوزه بوده است.