سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

پاکزاد ادامه داد: اولویت اول منطقه سیستان برای برون رفت از بسیاری از مشکلات، احیاء تالاب هامون است، چرا که زندگی ‏بخش عمده ای از مردم ساکن در سیستان به آن وابسته بوده و در گذشته نیز این تالاب در شمال استان تمدن ساز بوده و در این راستا نیاز است تا حق آبه از کشور افغانستان گرفته شود.
وی خاطر نشان کرد: طی سالهای اخیر با توجه به اعتبارات محدود و تلاش همکاران توانستیم بیش از 3هزار هکتار ‏نهالکاری را در حاشیه تالاب هامون انجام دهیم.

وی ابراز امیدواری کرد: با پیگیری حق آبه از افغانستان و تلاش برای احیاء کامل تالاب بین المللی هامون، بخش عمده ای از مشکلات منابع طبیعی و آبخیزداری و مردم منطقه حل شود.

مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری سیستان و بلوچستان در پاسخ به سئوال خبرنگار زاهدنیوز در زمینه مالچ پاشی و خطرات و فواید آن، اظهار کرد: مالچ تنها بر روی تپه ها و پهنه های ماسه ای فعال که تهدیدی برای شهرها، روستاها، مناطق مسکونی، کارخانه های صنعتی، خطوط ارتباتی ریلی و جاده ای، اراضی زراعی، شبکه های آبیاری و زهکشی و آلودگی هوا محسوب می شوند، پاشیده می شود.

وی گفت: مالچ پاشی به عنوان آخرین راهکار در مناطقی اجرا می شود که امکان تثبیت، احیاء و اصلاح اراضی ماسه زار به شیوه دیگری میسر نبوده و یا بسیار سخت باشد.

این مسئول خاطر نشان کرد: به منظور تعیین آثار زیست محیطی، اجرای پروژه مالچ پاشی، در سال 1384 به سفارش سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور، تحقیق کامل و مفصلی توسط پژوهشگاه صنعت نفت ایران انجام شد که نتایج این پژوهش نشان دهنده عدم آثار سوء زیست محیطی مالچ بر منابع آب و خاک بوده و مالچ نفتی را عاری از مواد خطرناک برای سلامتی انسان و محیط زیست اعلام کرده است.

وی با اشاره به اینکه در این تحقیق شرایط اقلیمی سه پایلوت عملیاتی در سه استان خوزستان، کرمان و سیستان و بلوچستان،با عرصه هایی که دارای سنوات مختلف مالچ پاشی بوده اند مورد بررسی قرار گرفته است، بیان کرد: هدف از این بررسی ها نیز ارزیابی اثرات هیدروکربن های نفتی مضره حاصل از مالچ های به کاربرده شده(PAHs) در محیط (خاک و آب) و همچنین بررسی اثرات بعدی حاصل از کاربرد مالچ بر روی خواص فیزیکوشیمیایی بخش ادافیک از قبیل درصد رطوبت خاک در اعماق مختلف، میران نفوذ پذیری سطحی خام، شوری و اسیدیته و درصد ماده آلی در قدم اول و ارزیابی وضعیت فلورستیک و فونتیک و اجتماعی که اساسی ترین محور در جهت اجرای برنامه های مقابله با بیابان زایی می باشد، بوده است.

وی ادامه داد: نتایج به دست آمده از آزمایش های میدانی و صحرائی و آزمایشگاهی در مورد اثرات pahs مالچ بر روی آب و خاک نشان می دهد که مالچ آب و خاک منطقه مالچ پاشی شده را آلوده نمی کند و ماده ای پاک و سالم است.

وی اضافه کرد: ویژگی های مختلف خاک و ماسه های روان تثبیت شده در عرصه های مختلف به شدت بعد از کاربرد مالچ نفتی و احیاء با نهال های گیاهی، دچار دگرگونی عمیقی شده به نحوی که مقایسه عرصه های مالچ پاشی شده با عرصه های شاهد(فاقد مالچ) نشان می دهد که مالچ باعث افزایش ویژگی های مثبت بستر خاک به ویژه افزایش میزان کربن و ماده آلی، تعدیل اسیدیته خاک ها و کاهش آن، بهبود شوری خاک ها، افزایش ظرفیت نگهداری آن در خاک به مدت طولانی، بهبود نسبی نفوذ پذیری نزولات آسمانی در لایه های زیریت خاک ها و غیره شده که این موارد، خود زمینه پیدایش رویش های گیاهی متناسب با اقلیم و اکولوژی منطقه را سبب شده است به نحوی که در عرصه های تثبیت شده که با کاشت نهال مناسب همراه بوده، زمینه حضور و بروز المانهای گیاهی دیگر به عنوان زیراشکوب فراهم شده و مقایشه عرصه های مالچ پاشی شده یا شاهد در هر پایلوت(استان) به خوبی نشان می دهد که فلور این مناطق به شدت غنی شده و این تنوع و تکثر گونه ای، باعث ایجاد شرایط مناسب زیستی برای سایر موجودات و جانداران شده است.

پاکزاد افزود: عرصه های مالچ پاشی شده در مقایسه با عرصه های فاقد مالچ، از نظر تعداد و نوع پستانداران، پرندگان، خزندگان و حشرات به شدت متحول شده اند که همه آنها حاکی از اثرات مثبت حاصل از کاربرد مالچ های نفتی می باشد.

وی گفت: در بخش مطالعات اقتصادی و اجتماعی طرح، تاثیر مالچ های نفتی در بیابان زدایی و محیط زیست اقتصادی و اجتماعی مناطق محروم استانهای سیستان و بلوچستان، کرمان و خوزستان مورد مطالعه قرار گرفته و مشخصا استفاده از مالچ های نفتی در کنترل اثرات مخرب طوفانهای سهمگین و هجوم شن های روان به مناطق مسکونی و کشاورزی و ساختارهای اقتصادی و اجتماعی دیگر نظیر راه های مواصلاتی و تاسیسات صنعتی و دسترسی به امکانات بهداشتی و درمانی تاثیر مثبت داشته و امکان اجرای برنامه های توسعه را در بخش کشاورزی و صنعتی در این مناطق فراهم کرده است.

وی ادامه داد: در برخی از این مناطق، وجود دشتهای وسیع به همراه منابع غنی آب زیر زمینی با توجه به کنترل طوفان های شن و اثرات مخرب آنها، قابلیت های فراوانی را جهت توسعه فعالینهای کشاورزی و صنعتی فراهم آورده است.

وی خاطر نشان کرد: حسن اکبرنیا در سال2009 میلادی که در 14 مجله DESERT چاپ شده، به ارزیابی آلودگی خاک در اثر استفاده از ماچ نفتی جهت مقابله با بیابان زایی پرداخته و نتایج ارائه شده نشان می دهد که میراث هیدروکربنهای آروماتیک (PAHS) و بنزین پیرن(BaP) در خاک مالچ پاشی شده کمتر از میزان استاندارد ملی می باشد و براین اساس، مالچ نفتی یک محصول ایمن و بدون خطر می باشد.

وی اظهار کرد: امکان استفاده از مالچ نفتی به جای ماده اولیه قیر(VB) موضوع مصوبه بند «ه»تبصره یک قانون بودجه سال 1396 با اخذ مجوز مربوطه از کمیسیون تخصصی مجلس شورای اسلامی، پس از اخذ تائیدیه سازمان حفاظت محیط زیست و ارائه مستندات مرتبط با اثبات عدم تاثیرات سوء زیست محیطی مالچ نفتی فراهم شده و شواهد موجود از اجرای پروژه مالچ پاشی نیز حکایت از رشد بهینه پوشش گیاهی علفی خودروی منطقه دارد.