سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

سیستان را ببینیم بلوچستان را بشنویم

استان سیستان و بلوچستان پس از استان کرمان به‌عنوان دومین استان پهناور کشور در جنوب‌شرقی ایران واقع است. این استان با حدود ۱۸۱۷۸۵ کیلومتر مربع وسعت، بیش از ۱۱ درصد وسعت ایران را دربرمی‌گیرد. سیستان و بلوچستان ۱۱۰۰ کیلومتر مرز با کشورهای پاکستان و افغانستان و ۳۰۰ کیلومتر مرز آبی با دریای عمان دارد و تنها استان ایران است که با پاکستان مرز مشترک دارد و هم‌چنین به دلیل قرار گرفتن در موقعیت راهبردی و ترانزیتی از اهمیت فراوانی برخوردار است به ویژه بندر چابهار که تنها بندر اقیانوسی ایران و آسان‌ترین و بهترین راه دسترسی کشورهای آسیای‌میانه به آب‌های آزاد است.

این استان براساس آخرین تغییرات شامل ۱۹ شهرستان است که شامل زاهدان، زابل، زهک، نیمروز، هامون، هیرمند، میرجاوه، ایرانشهر، چابهار، خاش، دلگان (به مرکزیت گلمورتی)، زابلی(مهرستان)، سراوان، سرباز (به مرکزیت راسک)، سیب سوران (به مرکزیت سوران)، فنوج، قصرقند، کنارک و نیک شهر می‌باشد. هم‌چنین این استان پهناور از ۴8بخش و ۳7 شهر تشکیل گردیده‌است.

بزرگ‌ترین و پرجمعیت‌ترین شهر استان زاهدان و کم جمعیت‌ترین شهر این استان شهر کوچک سرباز است. مردم استان سیستان و بلوچستان از قومیت‌های سیستانی و بلوچ می‌باشد که سیستانیان به زبان فارسی با گوشهرستان زاهدان از شمال به شهرستان هامون و کویر لوت از شرق به کشور پاکستان از غرب به استان کرمان و از جنوب به شهرستان خاش محدود می‌شود. اکثر مردم این شهر با توجه به قومیت‌های که در اینجا ساکن شده‌اند از نژاد آریایی هستند و به زبان‌ها و گویش‌های فارسی، بلوچی، سیستانی، کرمانی، یزدی و خراسانی سخن می‌گویند.

پوشاک مردم سیستان و بلوچستان، با توجه به موقعیت زمانی و مکانی، تفاوت عمده ای دارد. پوشاک مورد استفاده هنگام کار، مراسم شادی و عزا در فصل‌های مختلف سال با توجه به طبقات اجتماعی در گروه زنان، مردان، کودکان و نوجوانان متفاوت است. پوشاک مردم سیستان عمدتا شامل دستار، سر پوش، پیراهن و شلوار است و بیشتر به رنگ سفید است پیراهن مردان بلند و تا سر زانو است. هم‌چنین مردان سیستانی جلیقه‌ای روی پیراهن می‌پوشند که به آن جلزقه می‌گویند. از مشخصات لباس زن سیستانی نوعی سوزن دوزی است که در حاشیه یقه و سر آستین به کار می‌رود و در محل به آن (سیاه دوزی) می‌گویند. دستاری مستطیل شکلی نیز به سر می‌بندند.یش سیستانی صحبت می‌کنند و بلوچ‌ها به زبان بلوچی صحبت می‌کنند.

پوشش مردان و زنان بلوچ بسیار ساده و در عین حال زیبا و مناسب برای اقلیم بلوچستان می‌باشد. عموما پوشاک مردان بلوچ شامل یک پیراهن بلند و شلوار گشاد و بسیارپرچین به همراه دستار یا لنگی بردورسر می‌باشد که اغلب سفید رنگ است. در دوخت و تزیین لباس‌های زنانه از هنر منحصر به فرد سوزن دوزی و پریواردوزی بلوچ استفاده می‌شود که هنر سوزن دوزی روی پیش‌سینه، سرآستین، جیب بلند در جلو و همچنین حاشیه شلوار در پایین خودنمایی می‌کند. رنگ ونقش این تزئینات سوزندوزی شده درمناطق مختلف بلوچستان اندکی باهم متفاوت می‌باشد