سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

• نهال را کی بکاریم؟ کی نکاریم؟

برخی‌ها فکر می‌کنند که در تابستان که فصل سرسبزی و بار دادن درختان به‌حساب می‌آید و آب و هوا هم مناسب است می‌توان نهال کاشت، اما اگر این کار را بکنید خیلی با گرفتن درخت امیدوار نباشید. یادتان باشد کاشت بوته در اواخر بهار یا تابستان به‌دلیل گرما ممکن است باعث از بین رفتن آن شود. بهترین زمان برای کاشت یک درخت اواخر زمستان یا اوایل بهار است. روز درختکاری که همین امروز است زمان مناسبی برای کاشت درختان محسوب می‌شود. حالا چرا زمستان؟ چون معمولا هنگام خواب نهال، زمان مناسبی برای کاشت آن است. در روزهای یخبندان یا در روزهایی با باد شدید، به هیچ‌وجه درخت نکارید. البته زمان کاشت نهال‌های گلدانی از این قاعده مستثنی است، زیرا جابه‌جایی و کاشت آنها در تمام طول سال عملی است.

• چه نهالی را انتخاب کنیم؟

توصیه عمومی کارشناسان این است که سراغ درختان مثمر بروید. البته در انتخاب مثمرها هم باید به نکاتی توجه کنید. مثلا با توجه به وضعیت بحرانی آب، کاشت درختانی مثل توت، هلو، آلو، آلبالو، گردو و... خیلی درست نیست. برخی از غیرمثمرها مثل چنار، سپیدار، صنوبر و بید مجنون هم زیاد به آب نیاز دارند. می‌توان سراغ درختان میوه‌ای مانند انجیر، انگور، انار، زیتون و... رفت که هم مثمر هستند و هم به آب کمی نیاز دارند. البته باز هم حواستان به اقلیم شهرتان باشد.

• یک نهال استاندارد چه ویژگی‌ای دارد؟

ممکن است نهال شما از ابتدا، یک نهال سالم نباشد. ازجمله مهم‌ترین ویژگی‌های یک نهال سالم می‌توان به یکساله بودن نهال، نداشتن ریشه غیرطبیعی و چنگالی، خمیده یا پیچ خورده نبودن ریشه نهال در محدوده طوقه، داشتن ریشه کافی، سالم، بدون گره و بدون علائم غیرطبیعی، یک تنه و ایستاده بودن، شروع شاخه‌بندی از ارتفاع مناسب، داشتن جوانه‌های سالم و خفته، نداشتن هرگونه علائم آلودگی، زخم و آثار حمله آفات و بیماری‌های مختلف و همچنین داشتن قطر2تا5 سانتی‌متری ساقه نهال در بالای محل پیوند و متناسب با ارتفاع نهال اشاره کرد.

• نهال‌ را کجا بکاریم؟ کجا نکاریم؟

فرض می‌کنیم که شما می‌خواهید در باغچه خانه‌تان یا در باغچه‌های شهری اطراف خانه‌تان درخت بکارید. نخستین نکته این است که جاهایی مانند کنار تیرهای برق یا حریم کابل‌های تلفن و لوله‌کشی‌های گاز، مکان‌های مناسبی برای کاشت درخت نیستند. حتما نگاهی به دور و بر جایی که می‌خواهید درخت بکارید بیندازید. اگر ساختمان‌تان را تازه ساخته‌اید و باغچه‌ای کوچک در گوشه حیاط درنظر گرفته‌اید احتمالا بقایای مصالح ساختمانی مانند گچ و سیمان در خاک باغچه باشد. این مواد را باید از باغچه خارج کنید و مخلوط خاک زراعی مرغوب همراه با کود حیوانی و ماسه حداقل به ارتفاع نیم متر و حتی بیشتر در باغچه بریزید. حتما برای انتخاب خاک مناسب مشورت بگیرید.

• چطور نهال را حمل کنیم؟

انتقال نهال به محل کاشت هم اهمیت دارد. ترجیحـا نهال را از نزدیک‌ترین محل ممکن که دارای مجوز باشد تهیه کنید. رعایت این نکته برای جلوگیری از انتقال آلودگی‌های نباتی که با نهال جابه‌جا می‌شـوند بسـیار مهم است. ریشه نهال باید به‌طور کامل بدون خاک و گل باشد. این ریشه را باید با سموم قارچ‌کش ضدعفونی کرد. اگر قصد تهیه چند نهال دارید حتما آنها را در دسـته‌های چندتایی جابه‌جا کنید. معمولا استاندارد این دسته‌ها 25تایـی است. بسـته‌بندی ریشه باید در گونـی کنفـی نمدار یا پلاستیکی انجام شود.

• چطور نهال‌مان را بکاریم؟

حالا نوبت به مرحله نهایی کار رسیده است. گودالی آماده کنید. برای اندازه این گودال، نمی‌توان عدد دقیقی گفت. گودالی 2یا 3برابر عرض و طول ریشه حفر کنید. گودال بزرگ‌تر به شما این امکان را می‌دهد که به‌راحتی ریشه را درون آن قرار دهید و همچنین شروع رشد ریشه راحت‌تر می‌شود، اما یادتان باشد گودال بیش از حد عمیق یا کم‌عمق نباشد. حالا ریشه نهال‌تان را به آرامی در گودالی که آماده کرده‌اید قرار دهید و گودال را با استفاده از کود کمپوست پر کنید. البته اگر خاکی که از گودال برداشته اید غنی باشد نیازی به استفاده از کمپوست نیست.

• با نهال کاشته شده چه کنیم؟

تا وقتی که نهال‌تان پا بگیرد باید حسابی مراقب آن باشید، نهال مثل یک نوزاد است که در روزهای اول نیاز به مراقبت بیشتری دارد. پس از کاشت نهال تمامی مراقبت‌های زراعی از قبیـل آبیـاری، وجین علف‌های هرز، پاجوش‌گیری، مبارزه با آفات و بیماری‌ها، هرس و تربیـت درختـان بایـد در زمان مناسب خود انجام شود تا نهال‌ها به خوبی رشد کنند. برای این مراقبت می‌توانید از مشاوره کلینیک‌های گل و گیاه شهرداری‌های مناطق تهران یا افراد متخصص در این زمینه کمک بگیرید. همان ابتدا درخت کاشته شده را حداقل ۵ لیتر آب بدهید. پس از یکی، دو ساعت از کاشت درخت، دوباره آن را آبیاری کنید. واقعا نمی‌توان میزانی را برای آبیاری همه نهال‌ها و در همه اقلیم‌ها بیان کرد اما باید آن را مرتب و با توجه به آب و هوای منطقه و نیاز گونه درخت آبیاری کنید. انتخاب نوع نهال بستگی به اقلیمی دارد که در آن زندگی می‌کنید. با یک جست‌وجوی ساده می‌توانید گونه‌های بومی منطقه خود را بشناسید. در درختکاری نمی‌توان خیلی متفاوت بود و سراغ غیربومی‌ها رفت. مثلا اگر نخل خرما را در یک منطقه سردسیر بکارید توقع نداشته باشید میوه بدهد ./ همشهری/الهام مرادی