سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

گیاهی است مقاوم به خشکی و سازگار با شرایط سخت بیابان ، دارای گلهایی قرمز  رنگ که در فصل بهار و پاییز در انتهای

انشعابات و ساقه ها مشاهده می شود.  اراضی شوری که خاک مرطوب داشته و یا تحت تاثیر جریانات فصلی رودخانه ها و

 آبراهه ها قرار دارند ، از جمله رویشگاههای درختچه گز محسوب می شود. این  گیاه در انواع خاکها با بافت شنی – رسی

، سنگریزه دار و دشتهای سیلابی با  خاکهای رسوبی عمیق یا نیمه عمیق دیده می شود. دامنه ارتفاع رویشگاه بین ٨٠٠  تا

١٢٠٠ متر از سطح دریا است. این درختچه در رویشگاههای طبیعی همراه با  سایر گونه های شور پسند مانند اشنان ، آنابازیس

و علف شور اجتماعات طبیعی  را بوجود می آورد. گز بواسطه ایجاد تپه های نبکای در اطراف خود ، نقش بسیار  مهمی در

حفاظت خاک نواحی شور بیابانی بعهده دارد. انشعابات فرعی و متراکم  ساقه ها ، شکل کروی کپه ای به این درختچه می

بخشد. گز علاوه بر قلمه از  طریق جدا کردن پاجوش نیز قابل تکثیر است. 

گیاه گز به شکل درخت یا درختچه است که برگهای آن کوچک سوزنی شکل و پولک مانند است. این گیاه بیشتر در جاهای

خشک، کنار آبهای شور، در زمین های شوره زارو کنار رودخانه ها رشد می کند.گیاه گز نوعهای مختلفی دارد. بعضی از آنها

مثل گز شاهی در جاهای مختلفی دیده می شوند.گیاه گز مقاومت زیادی دارد و در هر آب و هوایی رشد می کند. این گیاه

حتی در منطقه های بلند و کوهستانی هم رشد می کند.

مناسبترین جا برای رشد و زیاد شدن آن منطقه های گرم وخشک بیابانی و خاکهای شور است.این گیاه در برابر تغییر دمای هوا

مقاومت زیادی دارد.به علاوه مناسبترین خاک برای رشد گیاه گز، خاک لومی است.نزدیک دریا، شنهای ساحلی و اطراف

رودخانه ها جای مناسبی برای رشد گیاه گز هستند.همچنین در کنار نهرهای زمین های شور و شنی و گودال های مرطوب و

بستر رودخانه ها این گیاه به خوبی رشد می کند

درخـــــــت گـــــز و ســـــیســـــتـــان 

اين درخت از شاخصه هاي زيست محيطي اين منطقه و از جايگاه ويژه اي در بين اهالي آن برخوردار است .

به نوشته محمد اسلامي ندوشن در کتاب " داستان ها در سيستان " وقتي دختر جواني از دنيا مي رفت قبل از دفن او را با

درخت گزي عقد مي بستند تا به اين گونه رازآلود و نمادين نقش باروري او را با درخت گز که نماد زايندگي بود عينيت بخشند

و اين نارسايي را جبران کنند.

طبق متون ادبي در اسطوره ملي نيز گز نقش اساسي دارد آن جا که اين درخت به انديشه ها و افکار زاييده استبداد پايان

مي دهد و رستم را به عنوان نماد پهلواني و آزادگي معرفي مي کند .

در ادبيات سومري نيز ايـزد به بوته گز تشبيه شده و در مصر باستان هم گز يکي از درختان مقدس وابسته به خدايان و به

عنوان نماد باروري و نعمت شناخته مي شد .

اکنون درختان گز در هر مکان مقدس و زيارتگاهي در منطقه سيستان خودنمايي مي کند .

ارتفاع اين درخت کوچک به 6 تا 10 متر و قطر آن به 30 سانتيمتر مي رسد و گاهي هم بر اثر جستهاي پاجوش به صورت

درختچه در مي آيد.

گز درختي است زيبا داراي برگ هايي باريک ، نوک تيز و فشرده به هم دارد . از شاخه‌ هاي اين درخت ماده‌اي به خارج ترشح

مي‌شود که به گز انگبين موسوم است و داراي ساکاروز ، موسيلاپ و پراکسيداز است و به علت شور بودن برگ هاي آن فقط

شترسانان از آن استفاده مي‌کنند، اما براي تغذيه ساير حيوانات نامرغوب است .

در ايران پنج گونه از درخت گز مي‌رويد: گز شاهي که گاهي از 15 متر هم فراتر مي‌رود، گز خوانسار يا گز انگبين که از آن

انگبين تهيه مي‌شود، يلقون (با اسم علمي تاماريکس پالازي) که در حوالي کرج يافت مي‌شود، تاماريکس تتراندر که در حوالي

شيراز مي‌رويد و تميس که در جنگل‌هاي شمالي ايران ديده مي‌شود.

درخت گز روغن در 500 هکتار از اراضي سيستان و بلوچستان کاشته مي شود .

منبع : وبسایت کویرها و بیابان های ایران و جام جم آنلاین