سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

فلات مرکزی ایران یکی از معروفترین مناطق خشک جهان محسوب می شود.

بیابان زایی در کنار دو چالش تغییر اقلیم و کمبود آب شیرین به عنوان سه چالش مهم جامعه جهانی در قرن ۲۱ محسوب میشود. بیابان زایی، همراه با تغییر آب و هوا و از دست دادن تنوع زیستی، به عنوان بزرگترین چالش توسعه پایدار شناخته شده است. لذا کنوانسیون جهانی مقابله با بیابانزایی سازمان ملل متحد (UNCCD) با هدف ایجاد مشارکت جهانی برای معکوس کردن و جلوگیری از بیابان زایی، تخریب زمین و کاهش اثرات خشکسالی در مناطق آسیب دیده به منظور کاهش فقر و حمایت از محیط زیستی پایدار در سال ۱۹۹۴ تاسیس گردید.

دراثر پدیده بیابان زایی هر ساله حدود ۱۲ میلیون هکتار از اراضی کشاورزی، مراتع و جنگل ها در سراسر جهان به بیابان تبدیل می شود. بیابان زایی یعنی تبدیل زمین های حاصلخیز به بیابان به دلیل نزول کیفیت خاک وکمبود رطوبت. این پدیده بیشتر در زمین های خشک حاشیه بیابان های جهان، یعنی سرزمین هایی که حدود یک میلیارد نفر در آن زندگی می کنند، اتفاق می افتد. این پدیده بر ۷۰% اراضی سرزمین های خشک و ۲۵% کل زمین های جهان اثر می گذارد. ازعلل پدیده بیابان زایی،کم شدن میزان بارندگی، خشکسالی های متوالی، گرم شدن جوزمین، آلودگی هوای شهرها و ازدیاد گاز کربنیک است که در افزایش دمای جو زمین دخالت دارد.

یکی دیگر از عوامل بیابان زایی، فعالیتهای انسانی است، که موجب تبدیل زمین های کشاورزی بهمناطق مسکونی، تبدیل جنگل ها ومراتع به زمین کشاورزی، توسعه فعالیت های ساختمانی و صنعتی در اراضی قابل کشت،عدم رعایت اصول صحیح کشاورزی و آبیاری، چرای بی رویه دام ها و .....را می توان نام برد.

۸۰% وسعت ایران را مناطق خشک و نیمه خشک تشکیل می دهند و هر ساله ۵/۱-۱ میلیون هکتار به کویر های ایران افزوده می شود. فلات مركزی ايران يكي از معروفترين مناطق خشك جهان محسوب مي شود.

ميانگين سالانه ريزش باران در بيابانهاي ايران كمتر از ۵۰ ميليمتر مي باشد. بيابانها و مناطق بياباني بر روي هم ۳۴ ميليون هكتار از اراضي ايران را به خود اختصاص مي دهند و ۱۲ ميليون هكتار نيز ماسه اي بوده و يا از شن و ريگ روان پوشيده شده است.

اقدامات مبتكرانه ای در خصوص تثبيت شنها و ريگها ي روان شامل مراحل و روشهاي بيولوژيكي، مكانيكي و شيميايي و فعاليتهايي نظير كاشت نهال، بذر افشاني ، محصور سازي اراضي و استفاده از نفت خام به منظور محافظت از ريشه هاي گياهان انجام ميگيرد.

بیابان زدایی در ایران

ایران سومین کشوری بود که به کنوانسیون مقابله با بیابان زدایی پیوست و فعالیت بیابان زدایی خود را از سال ۱۳۴۴ آغاز کرد. حدود دو میلیون هکتار جنگل دست کاشت در ۴ استان  حاصل فعالیت این سالها می باشد که نقش عمده ای در حفاطت از شهرها و روستاها، کاهش آلودگی، تامین علوفه و تولید چوب، مراقب از تاسیسات صنعتی، نظامی، اقتصادی و... داشته است.

برنامه های ایران در این روز

در هر سال، به مناسبت این روز، سمینارها و کنفرانس هایی در سراسر کشور برگزار می شود و در آن کارشناسان به ارائه راه حل هایی در زمینه ی بیابان زدایی و کاهش سرعت بیابان زایی در کشور می پردازند.

در برخی مناطق کاشت درخت و گیاهان بیابان زدا، اجرای برنامه های آموزشی و ... نیز صورت می گیرد.