سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

به نقل از مرکز اطلاع رسانی سازمان منابع طبیعی از ایسنا-  چندسالیست که تغییرات اقلیمی از یک سو موجب تشدید خشکسالی و از سوی دیگر سبب بارش‌های شدید شده است. برخی نقاط همچون ایران به دلیل قرار گرفتن در شرایط اقلیمی خشک و نیمه‌خشک بیشتر تحت تاثیر خشکسالی قرار گرفته‌اند. حالا بر اساس پیش‌بینی‌های هواشناسی به دلیل فعالیت جریان دورپیوند ال‌نینو بارش‌ها از نیمه دوم پاییز نرمال، بیش از حدنرمال خواهند بود بنابراین وجود سازه‌های آبخیزداری و مدیریت آب اهمیت بالایی دارد.

حمید نوری در گفت وگو با ایسنا با تاکید بر اینکه ما باید خود را با برخی پدیده‌های جوی همچون جریان‌های دورپیوند النینو و لانینا و همچنین تغییرات اقلیمی سازگار کنیم، اظهارکرد: یکی از راهکارهای مهم این است که مواظب مخاطراتی همچون سیلاب‌ها، لغزش‌ها، ریزش‌ها و تخریب‌ها در سرزمینمان باشیم بنابراین نخستین اقدام ما در این جهت آمادگی در برابر خطرات احتمالی ناشی از این بارش‌ها است که شدت آن‌ها ممکن است تغییر نکند و طول دوره بارش‌ها تغییر کند، به این صورت که از دوره‌های دو سه روزه به چند روزبیشتر افزایش یابد. این روال می‌تواند با اشباع کردن دامنه‌ها در برخی مواقع موجب لغزش‌ها در برخی مناطق به‌ویژه در جاده‌ها شود که در این صورت لزوم پایدارسازی دامنه‌ها و جاده‌ها احساس می‌شود.
وی ادامه داد: مراقبت از سازه‌های بخش‌های مختلف کشور همچون شهرک‌های ساخته شده در دامنه‌ها و یا سازه‌های آبخیزداری با هدف مدیریت پایدار سرزمین طی سال جاری در دستور کار سازمان منابع طبیعی است چراکه برخی از آن‌ها فرسوده هستند بنابراین نیاز به بازسازی و مراقبت بیشتری دارند.
مدیر کل دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان منابع طبیعی کشور افزود: معاونت آبخیزداری سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور طی این مدت از طریق ادارات کل استان‌های مختلف نامه‌نگاری‌های بسیاری با دستگاه‌های دیگر انجام داده و در جلسات هم‌اندیشی، توصیه‌هایی به این ادارات شده است. در کل هر نوع اقدامی که می‌تواند موجب کاهش اثرات مخاطرات طبیعی شود، انجام داده است و این روند تداوم خواهد داشت.
وی تاکید کرد: اتمام برخی از پروژه‌های آبخیزداری را باید تسریع کنیم که تا هنگام آغاز بارش‌های پاییزه و زمستانه این پروژه‌ها به نتیجه رسیده باشند و مشکلی برای اقدامات سازه‌ای بیولوژیک و بیومکانیک نداشته باشیم.
نوری ادامه داد: ما باید نزولات آسمانی را در این دو فصل به بهترین نحو جمع‌آوری و ذخیره کنیم. به این منظور سازمان‌ها و وزارتخانه‌های مرتبط برنامه‌های متعددی دارند تا حجم بیشتری از آب را در مخازن خود و سفره‌های آب زیرزمینی و ... با همکاری و مشارکت‌های مردمی ذخیره کنند و از همه امکانات موجود برای تقویت بیولوژیک دامنه‌ها، مراتع و بیابان‌ها بهره ببرند. بدین ترتیب آب که ظرفیت رطوبتی ویژه‌ای برای خاک ایجاد می‌کند، ذخیره می‌شود.
وی تاکید کرد: باید بدانیم که هر چقدر تلاش‌های نتیجه‌بخشی در فصل پاییز و زمستان در این زمینه داشته باشیم، به همان میزان شاهد روزهای خوبی از نظر منابع آبی طی سال خواهیم بود.
مدیرکل دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان منابع طبیعی کشور افزود: به نتیجه رسیدن تمام اقدامات پیش‌بینی شده در حوزه آبخیزداری چه برای سال جاری و چه سال‌های آینده در گام اول منوط به تامین منابع مالی، تثبیت سازه دامنه‌ها و حفظ تنوع زیستی نیاز است.
وی ادامه داد: در منطقه خاورمیانه به‌شدت با موضوع تغییر اقلیم مواجه هستیم. تغییرات اقلیمی موجب شده است که بسیاری از تالاب‌ها و منابع آبی درنقاط مختلف جهان خشک و از تعداد آن‌ها کاسته شود. در این موقعیت نیاز است که به مردم محلی در جهت سازگاری با این پدیده آموزش داده شود البته به دلیل جغرافیای منطقه، تغییر اقلیم به‌شدت بر کشور ما تاثیر گذاشته است.
نوری با تاکید بر اینکه در چنین شرایطی برنامه‌ریزی و تامین اعتبارات باید با دقت و توجه بیشتری صورت می‌گرفت، اظهار کرد: اعتبارات آبخیزداری بر اساس برنامه‌های پنجم و ششم توسعه حداکثر می‌توانست برای انجام آبخیزداری به شیوه‌های مکانیکی، بیومکانیکی و بیولوژیکی در یک میلیون هکتار کافی باشد البته امیدواریم در برنامه هفتم به اعتبارات این بخش توجه بیشتری شود.
وی افزود: طبیعی است با توجه به اینکه حدود 90 میلیون هکتار از اراضی کشور همچنان نیازمند انجام اقدامات آبخیزداری است، فضا و زمان زیادی نیاز است که کل کشور تحت مدیریت جامع حوضه‌های آبخیز قرار گیرد بنابراین تا به امروز بر اساس اعتبارات علیرغم ضعف‌ها و مشکلاتی که وجود داشته آبخیزداری توانسته با شتابی زیاد اثرگذاری مناسبی را در زمینه کاهش سیلاب‌ها، لغزش‌های زمین و .. داشته باشد.
مدیر کل دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان منابع طبیعی کشور در پاسخ به این پرسش که آیا اقدامات آبخیزداری تاکنون در سطح متناسبی انجام شده است؟ گفت: این اقدامات کافی نبوده است و ما هم به سرمایه‌گذاری بیشتر و اقدامات پایدار منابع طبیعی و هم به مشارکت مردمی نیاز داریم یعنی ما بدون مشارکت مردمی نمی‌توانیم اعتبارات لازم برای مجموعه عملیات آبخیزداری جهت کاهش مخاطرات طبیعی داشته باشیم.
نوری در پایان با بیان اینکه درهیچ کشوری بدون مشارکت مردم نتوانسته‌اند سرزمین خود را پایدار کنند و ارزش‌گذاری خدمات اکوسیستمی خود را افزایش دهند، تاکید کرد: مردم باید بتوانند ضمن استفاده از منافع یک حوضه آبخیز شغل و منبع درآمد داشته باشند. مجموعه اقدامات آبخیزداری باید شتاب چند برابری داشته باشد تا مخاطراتی که می‌تواند به دلیل تشدید تاثیرات تغییرات اقلیمی افزایش یابد را کنترل کند. ما امیدواریم با توجه به برنامه‌ریزی‌هایی که طی سال‌های اخیر انجام شده، اجرای اقدامات شتاب بیشتری پیدا کند همچنین با تصویب لایحه آبخیزداری و در نظر گرفتن موضوع مدیریت پایدار سرزمین و منابع طبیعی و آبخیزداری در برنامه هفتم توسعه شتاب چند برابری به اقدامات آبخیزداری دهیم.